Ich bin ein Asperger…

Als ik terugkijk is het eigenlijk altijd zo geweest, dat ik mezelf een buitenbeentje heb gevonden. Altijd had ik het gevoel dat er iets mis met me was. Of misschien dat al die andere mensen om me heen in ieder geval anders waren dan ik; alsof ze een geheimpje hadden dat niemand mij ooit verteld heeft, omdat ze mogelijk dachten dat ik net als alle anderen het “gewoon wist”. Omdat het voor iedereen normaal was.

Dit tot voor kort ondefinieerbare gevoel heeft altijd al een grote invloed op mijn leven gehad. Ik was dat rustige, snuggere, leergierige kind. Dat kind dat zichzelf prima kon vermaken. Met een boek ofzo; in mijn idee heb ik altijd al kunnen lezen. Dat kind waar je nooit een kind aan had.

Op school vond ik de lessen meestal leuk en interessant. Maar ik vond het wel jammer dat al die andere leerlingen, die er over het algemeen geen moer aan leken te vinden, er ook bij moesten zijn. Ik woonde niet zo ver van school, dus als er een tussenuur was – al was het er maar eentje – dan stapte ik op de fiets naar huis. Wat moest ik immers met die andere kinderen als er op school niets nuttigs te doen viel? Dan kon ik bijvoorbeeld beter de schoolboeken die ik niet meer nodig had vast thuis brengen.

Na mijn studie Informatica aan de Universiteit Utrecht, een periode die ik eigenlijk onderging alsof het “gewoon een andere school” was, wat betekent dat het traditionele studentenleven eigenlijk totaal langs me heen is gegaan, ben ik op mijzelf gaan wonen en aan het werk gegaan als computerprogrammeur. In zekere zin was ik een perfecte vakidioot. Alleen en in wezen diep ongelukkig. Zonder te weten waarom.

Net als in de voorgaande jaren bij interacties met andere mensen, gaven interacties op het werk met klanten en collega’s wel eens problemen. Vaak waren deze kleinere of zelfs grote conflicten met mensen een totale verrassing voor me. Terugkijkend waren dat bijna altijd conflicten waar de non-verbale communicatie stuk was gelopen. Ik had bijvoorbeeld iets gezegd dat volgens mij feitelijk waar was, maar dit was op een manier gebeurd waardoor die ander zich aangevallen voelde of zelfs in het diepste van zijn of haar wezen beledigd.

Maar goed, meer details over mijzelf zal ik nu verder achterwege laten. Hierover volgt misschien later nog wel eens meer, als er zowel interesse is van mijn lezers als ook van mijzelf om hierover meer te schrijven. Op het moment heb ik die behoefte niet, en wil ik graag terugkomen op de titel van deze tekst en hoe ik ertoe kwam dit te schrijven. Wat ik nog wel kwijt wil is dat een van mijn de beste dingen die mij ooit overkomen is mijn vrouw Rona is. Ik zou niet weten wat ik zonder haar zou moeten..

Asperger

Een flink aantal jaar geleden hoorde of las ik voor het eerst iets over het Syndroom van Asperger, een storing in de ontwikkeling, die deel uitmaakt van het zogenaamde autismespectrum. Eigenlijk is dus een lichte vorm van autisme. Ik kwam echter nooit op het idee dit op enigerlei wijze op mijzelf te betrekken. Ook de vele coaches waar ik in de loop der jaren (vaak via mijn werk) tijd heb doorgebracht om me te helpen met mezelf en mijn problemen op het werk, mijn melacholieke buien of mijn onrust hebben hier blijkbaar nooit aan gedacht. Of als dit zo is, dan hebben ze mij dit nooit laten weten.

In de afgelopen periode is Asperger misschien meer onder de aandacht gebracht omdat de (niet alleen bij mij) zeer populaire Sheldon Cooper uit The Bing Bang Theory veel van de typische symptomen vertoont. Ook kwam in een kleine discussie op Twitter met een groepje mij bekende programmeurs een online Asperger-test aan de orde, waar het mij opviel hoe ontzettend hoog ik hierop scoorde toen ik hem voor de grap eens invulde.

Dit is de reden dat ik kortgeleden het boek “Een Asperger-relatie” (ISBN 9789057121890) heb aangeschaft, een Nederlandse vertaling van het oorspronkelijke Engelse boek. Uiteindelijk heb ik 19 september dit boek in vrijwel één keer (uit)gelezen; ik kon het niet neerleggen. Hoewel de individuele verschillen in details tussen mijzelf en de hoofdpersoon uit dit beschrijvende boek over het huwelijk tussen Asperger Chris en zijn vrouw Gisela uiteraard gigantisch groot zijn – aangezien iedere persoon anders is – had ik vrijwel het hele boek het gevoel dat dit boek over mijzelf ging. Ik herkende er zo ontzettend veel in dat letterlijk op mijzelf leek te slaan. Een hele vreemde en niet altijd prettige ervaring…

En nu?

Daarom ben ik er nu van overtuigd dat ik zelf ook last heb van het Syndroom van Asperger. Hoewel last hebben absoluut niet het juiste woord is; het brengt me ook grote voordelen en maakt me tot wie ik ben. Ik geloof dan ook niet dat ik het kwijt zou willen als dat kon.

Vooralsnog ben ik dan ook niet van plan mijn auto-diagnose te laten toetsen bij iemand die er verstand van heeft. Immers: afgaand op wat ik nu weet van Asperger en van mezelf zou een daadwerkelijke medische diagnose geen enkel verschil maken: er is geen medicijn (als ik dat al zou willen) en vrijwel geen zinnige hulp waar ik in de praktijk iets aan zou hebben. Het enige wat ik kan doen is me verder aanpassen en ontwikkelen, en leren omgaan met de gebreken die ik blijkbaar heb. Daar ben ik onbewust al decennia mee bezig, en op bepaalde punten gaat het me best goed af, hoewel het misschien altijd op het niveau bewust-bekwaam is of zal zijn.

Wel ben ik erg blij dat ik mijn problemen en gevoel van “anders zijn” voor mijzelf nu een naam hebben. Dat is ook de reden dat ik deze tekst heb geschreven: Asperger hoort bij mij, en ik wil graag dat mensen dat weten. Niet om er in positieve manier voordeel uit te halen of het als excuus te kunnen gebruiken, maar om het voor mezelf een plaats te geven.

Nou ja, en als ik heel eerlijk ben misschien toch ook nog eens om te kunnen gebruiken om naar te verwijzen. Als onderdeel van excuses bijvoorbeeld, in een situatie waarbij mijn sociale handicap weer eens onbedoeld tot een conflict heeft geleid, omdat mijn aangeleerde truukjes om met mensen om te gaan op een manier die zij bewust of onbewust verwachten gefaald hebben. Geloof me: ik kan er alleen maar beter in worden.

De komende tijd heb ik in ieder geval flink wat te lezen: er zijn veel boeken over het onderwerp en ook weblogs zoals Life with Aspergers, die ik direct aan Google Reader heb toegevoegd. Ik denk dat het boek “Pretending to be normal” nu bovenaan mijn leeslijstje staat, aangezien alleen de titel al zo ontzettend lijkt te passen bij hoe ik me al jaren voel.

Voor iedereen die mij kent en wel eens heeft gedacht dat ik in een bepaalde situatie heel raar of bot reageerde: nu weet je hopelijk een beetje waardoor dat mogelijk komt en waarom ik er niet altijd wat aan kan doen, al zou ik dat wel willen. Iedereen die mij kent en nu denkt “Maar ik heb daar nooit iets van gemerkt!” wil ik bij deze hartelijk bedanken voor het werkelijk enorme compliment. Alle anderen wil ik bedanken dat ze de moeite wilde nemen deze tekst door te lezen.

Bedankt.

(Een Engelse vertaling van deze tekst is te vinden op mijn Engelstalige en meer werkgerelateerde weblog.)